Geurende bomen, struiken en klimplanten
Osmologie is de wetenschap van de geur. Via de osmologie hoopt men allerlei dingen te kunnen verklaren die te maken hebben met geur en en perceptie van geur. In hoeverre, en op welke wijze geuren menselijke stemmingen beïnvloeden bijvoorbeeld. Zulke zaken bevinden zich op het terrein van de osmopsychologie, een ietwat obscure tak van wetenschap die de psychologie van de reuk bestudeert.
Geur kan ook als medicijn dienen. Maart 2017 werd bekend dat onderzoek aan de Universiteit van Bochum in Duitsland heeft aangetoond dat de geurstof Troenan (5-methyl-2-pentan-2-yl-5-propyl-1,3-dioxane), verantwoordelijk voor de geur van Wilde liguster (Ligustrum vulgare) kanker aan de dikke darm kan genezen. Andere geurstoffen zoals b.v. de polyamines spermine en spermidine uit de katjes van de Tamme kastanje lijken een rol te vervullen als afrodisiacum en kunnen het hoofd van nietsvermoedende dames op hol brengen. De uit China afkomstige soort Pyrus calleryana (Sierpeer) verspreidt een zelfde soort geur.
Voor onze tuin is dat soort kennis van cruciaal belang want je wilt toch het maximale plezier aan je tuin beleven en geur speelt daarin een belangrijke rol.
Daarom verdiept Groenwerk boomverzorging zich ook in de aromatische eigenschappen die bomen en struiken bezitten en hoe deze geuren de omgeving beïnvloeden.

Sommige bomen (of struiken) verspreiden een dominante geur die vaak als prettig wordt ervaren en een reden kan zijn voor aanplant. Zo’n geur voegt een aparte dimensie toe aan de omgeving en vormt voor de mens een herkenbare referentie aan de natuur. Ons bewustzijn wordt erdoor geprikkeld en versterkt en onze stemming wordt er meestal gunstig door beïnvloed of (prettige) herinneringen worden opgeroepen.
De geurmoleculen worden echter pas vluchtig bij een bepaalde omgevingstemperatuur. Dit is vooral van invloed op de planten die vroeg in het voorjaar bloeien. Bij te lage temperaturen wordt geen geur verspreid. Van planten als de Toverhazelaar kan dan de geur vaak pas worden waargenomen als men een takje met bloemen afsnijdt en binnen in de kamer zet. Dit is bij een struik als de Toverhazelaar niet aan te raden maar het onderschrijft het punt.

Een extreem dominante geur die al op tientallen meters afstand kan worden waargenomen wordt verspreid door de Balsempopulier (Populus trichocarpa). De Balsempopulier is niet in Nederland inheems maar wordt soms in de duinen aangeplant.
Als de wind gunstig is dan is de boom al van verre te bespeuren door een sterk penetrante -, zeepachtige geur die steeds overheersender wordt naarmate je dichter bij de boom komt. De geur wordt veroorzaakt door vluchtige oliën die door de knoppen en jonge bladeren van de Balsempopulier worden uitgewasemd.
Onder de bomen die hier wel inheems/ingeburgerd zijn vinden we de Kleinbladige linde (Tilia cordata) waarvan de bloesem een zoete geur verspreidt, de Krimlinde (Tilia x europaea ‘Euchlora’) en een absolute uitschieter is natuurlijk de Sering (Syringa vulgaris) die in het voorjaar met haar heerlijke geur zeer dominant aanwezig is.
Een andere sterk geurende boom die we in Nederland soms aangeplant zien is de Pluimes (Fraxinus ornus), die in het voorjaar sterk zoetgeurende witte pluimen produceert. De honingboom (Sophora japonica) bloeit van juli tot september en de witte bloemen verspreiden dan een zoete honinggeur waaraan de boom zijn naam dankt.
De Valse acacia of Robina (Robinia pseudoacacia) heeft bloemen die een zoete honinggeur verspreiden en vaak door bijen worden bezocht.
Ook de Magnolia stellata, die eveneens in het vroege voorjaar bloeit, verspreidt een heerlijke, zoete, enigzins bedwelmende geur die als aangenaam omschreven wordt. De hierboven al besproken toverhazelaar (Hamamelis mollis)bloeit nog vroeger. De bloemen zijn vanaf februari al zichtbaar en verspreiden dan (bij de juiste temperatuur) een aangename geur. Een op de Toverhazelaar lijkende, sterk geurende, winterbloeier uit China die we hier ook wel aangeplant zien is Chimonanthus praecox, het Meloenboompje of Winterzoet Ook de Mahoniestruik (Mahonium aquifolium) brengt al vroeg in het jaar de zinnen op hol met haar zoete geuren. Een andere bekende ‘luchtverfrisser’ die men redelijk vaak in tuinen aantreft is de Gelderse roos waarvan de cultivar Viburnum opulus ‘Roseum’ eveneens een doordringende zoete geur uitwasemd. Waar het struiken aangaat mag de Boerenjasmijn (Philadelphus coronarius) niet vergeten worden en ook bepaalde Rhododendrons beschikken over een exquise geur die zowel van de bladeren als de bloemen afkomstig kan zijn. Veel klimplanten die in Nederland in gebruik zijn hebben naast prachtige bloemen ook een aangename geur.
Naaldbomen verspreiden over het algemeen een houtige -, harsachtige geur. Tenslotte is er de Japanse Notenboom waarvan de gevallen vruchten van bomen van het vrouwelijk geslacht in de herfst allerminst lekker ruiken en zelfs klachten over stankoverlast veroorzaken. 

Hieronder lijsten we een aantal foto’s van geurende houtige gewassen. Veel rozen geuren maar we beperken ons hier voorlopig tot de botanische rozen.
Met behulp van de foto’s kunt u zien dat veel geurende bomen, struiken en klimplanten ook hoog scoren waar het de sierwaarde van het gewas aangaat en een aantal ook nog over voedzame vruchten beschikt.

Fotoarchief van geurende bomen, struiken en klimplanten.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•