Gedenkbomen worden vaak geplant bij een geboorte of ter herinnering aan een overleden persoon. Maar in principe kun je elke relevante gebeurtenis in een mensenleven of in de geschiedenis in het algemeen, (geboorte van lid koningshuis) met het planten van een boom gedenken. Een boom kan een levenslang monument zijn dat (hem) aan uw trouwdag herinnert of de dag memoreren dat u uw bedrijf starte.
Een boom planten als aandenken aan een speciale gelegenheid of een speciaal persoon gebeurt al vanaf de oudheid. Om redenen van perceptie dichten mensen bomen menselijke eigenschappen en zelfs bovennatuurlijke krachten toe en planten ze bomen om een wens of een hoop tot uitdrukking te brengen dat deze mystieke eigenschappen een bepaald persoon ten deel zullen vallen.
Over het algemeen zal voor een langlevende boomsoort worden gekozen en mythische -, of religieuze perceptie spelen vaak een rol bij de keuze voor een gedenkboom.
Ook de vorm en/of de kleur en/of de geur van de boom kunnen van invloed zijn. Treurvormen en pilaarvormen (vaak coniferen) functioneren als symbolen voor menselijke gevoelens en wensen.