Phytophthora sp.
Waterschimmels uit de famlie Phytiaceae.
Phytophthora betekent letterlijk ‘plant vernietiging’ en soorten uit dit geslacht van in de bodem levende waterschimmels zijn verantwoordelijk voor aantastingen van diverse verschillende gewassen. Phytophthora soorten veroorzaken bloedingsziekte bij meerdere boomsoorten waaronder de Paardenkastanje.
In het Engels wordt bloedingsziekte algemeen meestal ‘Root rot’ of ‘Dieback’ genoemd en het verschijnsel van het bloeden heet “gummosis” (ook gumnosis) hetgeen zich vrij laat vertalen als gommose..
Bloedingsziekte bij Beuk veroorzaakt door Phytophthora (mogelijk Phytophthora kernoviae).
Door bloedingsziekte aangetaste bomen vertonen de typische bloedingssymptomen die de ziekte haar naam geven. Phytophthora ramorum, bijvoorbeeld, veroorzaakt vooral in de USA de z.g. ‘Sudden Oak Death’ die ook gepaard gaat met bloedende wonden op de stam van aangetaste eiken.
In Nederland is het vooral de z.g. kastanjeziekte, of kastanjebloedingsziekte, die in het oog springt daar zij grote schade toeberengt aan het Nederlandse paardenkastanjebestand.
Wat veroorzaakt bloedingsziekte?
Waterschimmels gedijen alleen in bodems met veel water en water is de bepalende factor bij de verspreiding van bloedingsziekte. Als de drainage van water in de bodem stagneert krijgt Phytophthora de kans zich d.m.v. haar z.g. zoösporen (zwemmende sporen) te verspreiden over wortels die onder water zijn komen te staan. De symptomen zullen zich echter pas veel later, vooral tijdens warme -, en droge perioden, openbaren waardoor de eigenlijke oorzaak (de wateroverlast) op het moment van diagnose vaak niet meer waar te nemen is.
Gebrekkige -, of afwezige drainage zijn er de oorzaak van dat kastanjeziekte en andere bloedingsziekten zich door de bodem kunnen verspreiden en wortels kunnen infecteren.
Bij Groenwerk boomverzorging denken we dat het mogelijk is dat het toenemende aantal gevallen van extreme wateroverlast in Nederland verband houdt met de toename van het aantal gevallen van bloedingsziekte bij verschillende soorten bomen. Het KNMI heeft berekend dat extreme regenbuien nu ongeveer twee keer vaker voorkomen dan rond 1950 en het instituut verwacht voor de toekomst een nog sterkere toename.
Ook het uitblijven van vorst in de winter speelt waarschijnlijk een grote rol in de toename van het aantal gevallen van bloedingsziekte bij Paardenkastanje, Beuk en andere bomen.
Eenvoudige diagnosemethode voor bloedingsziekte door Phytophthora
Hoe herken je bloedingsziekte door Phytophthora?
Phytophthora verspreidt zich via de bodem van de uiteinden van de wortels in de richting van de top van de boom. Bij een door bloedingsziekte aangetaste boom zal men bij bodemonderzoek een groot aantal dode -, en vaak verrotte wortels aantreffen en zeer weinig haarwortels. De rot wordt veroorzaakt door secundaire schimmels en niet door Phytophthora.
Phytophthora kan worden aangetoond door aan de verre einden van de wortels, in de nog stevige delen, met de vingernagel (of bij dikkere wortels met een mesje) voorzichtig een stukje bast te verwijderen en het cambium bloot te leggen. Als er sprake is van een aantasting door Phytophthora dan herken je dat doordat het cambium dof rood -, tot bruin roodachtig van kleur is. Bij gezond hout is het dof wit tot groen gekleurd.
In een later stadium verschijnen de voor Phytophthora kenmerkende bloedende wonden op de stam die herkenning gemakkelijk maken.
Nadere identificatie van Phytophthora kan in het laboratorium gebeuren, d.m.v. veld-kits of door DNA herkenning (bv. Taqman PCR).
Paardenkastanjebloedingsziekte (Kastanjebloedingsziekte, Kastanjeziekte)
Deze donkerbruine vlekken op een Paardenkastanje worden veroorzaakt door de Kastanjeziekte die in 2002 haar intrede in Nederland maakte.
Er is bij Groenwerk de laatste jaren meer aandacht voor Phytophthora geweest vanwege het op grote schaal optreden van de zg. kastanjebloedingsziekte in Nederland waarbij in de laatste decennia veel Paardenkastanjes (Aesculus soorten) besmet zijn geraakt.
Bij welke bomen komt bloedingsziekte voor?
Bloedingsziekte tast veel boomsoorten aan. We noemen hier al de Beuk, de Eik en de Paardenkastanje maar er zijn een groot aantal andere soorten die gevoelig zijn,
Op deze site behandelen we specifiek:
bloedingsziekte bij Zilveresdoorn.
Bloedingsziekte bij Noorse esdoorn.
Als meer materiaal m.b.t. bloedingsziekte naar beschikbaar wordt dan zullen we dat op deze site publiceren.
Preventie van bloedingsziekte
Preventie van bloedingsziekte is in de eerste plaats een zaak van een goede drainage en het droog houden van de bodem. Verder kan men bomengrond met stoom verhitten. Dit doodt Phytophthora. Ook is het verstandig op plaatsen waar een aangetaste boom is gekapt een tegen bloedingsziekte resistente soort te plaatsen.
Bestrijdingsmiddelen kunnen worden gebruikt om Phytophthora preventief in de bodem te bestrijden maar dat verdient geen aanbeveling.
Speciaal met verhitting om Phytophthora te doden zijn goede resultaten bereikt.
Phytophthora cactorum groeit optimaal bij een temperatuur van 23–25°C. de minimum temperatuur ligt tussen 3 en 8°C en de maximumum temperatuur waarbij het organisme kan groeien is 30 tot 33°C. (K. Cerny,V. Strnadova,B. Gregorova,V. Holub,M. Tomsovsky,M. Mrazkova,S. Gabrielova- maart 2009)
Phytophthora ramorum groeit binnen een bereik van 2,2 tot 26,7℃
Langere periodes van vorst in de bodem zullen dus waarschijnlijk een negatieve invloed op de ontwikkeling van bloedingsziekte bij bomen hebben.
Phytophthora plant zich voort d.m.v. sporangia, chlamydosporen, zoösporen en oösporen.
De schimmel overleeft als oösporen of chlamydosporen, of als mycelium in aangetaste planten en in de bodem totdat de omstandigheden voor groei weer gunstig zijn.
Bestrijding bloedingsziekte
Bloedingsziekte heeft vaak een dodelijke afloop en bestrijding van Phytophthora is voornamelijk gericht op identificatie en verwijdering van ernstig aangetaste, instabiele bomen.
Chemische bestrijdingsmiddelen tegen Phytophthora werken hoogstens preventief. Zodra de boom eenmaal geïnfecteerd is zijn ze nutteloos en hebben op termijn waaarschijnlijk negatieve effect omdat ook een gezonde -, natuurlijke -, biologisch gebalanceerde bodem een nuttige invloed bij de preventie van bloedingsziekte heeft (http://www.publish.csiro.au/bi/pdf/bi9830191)
Wat moet u doen als bloedingsziekte is vastgesteld?
Door bloedingsziekten als kastanjeziekte worden bomen in versneld tempo instabiel en dat heeft gevolgen voor uw algemene zorgplicht en de frequentie waarmee z.g. VTA-inspecties moeten worden uitgevoerd.
Snoeien in zieke bomen wordt afgeraden daar je dan het risico loopt de ziekte door de rest van de boom te verspreiden.
Groenwerk boomverzorging helpt met herkenning, advies, en uitvoering van eventuele kapwerkzaamheden als instabiliteit door bloedingsziekte is vastgesteld.
Laden...